လွ်ဳိ႕ဝွက္ မႈမ်ား ျဖင့့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ျခင္တုိ႔ ၏ အံ့ဖြယ္

 

ကမာၻေပၚတြင္ ျခင္မ်ဳိးစိတ္ေပါင္း ၃၅၀၀ နီးပါးရွိသည္။ ျခင္တစ္ေကာင္သည္ တစ္နာရီလွ်င္ ၁ မုိင္ႏႈန္းျဖင့္ ၁ နာရီမွ ၄ နာရီထိ မနားတမ္း ပ်ံသန္းႏုိင္သကဲ့သုိ႔ ညဘက္တြင္ ၆ မုိင္ထိ ခရီးဆန္႔ႏုိင္သည္။ ျခင္မ်ားကုိ ေသြးကုိသာမွီဝဲ စားသုံးသည့္ အင္းဆက္မ်ဳိးဟု လူအမ်ားက ထင္မွတ္ထားၾကေသာ္ လည္း ျခင္အားလုံးမွာ ေသြးစုပ္ၾကသည္ မဟုတ္ေခ်။ ျခင္မ (Female mosquitoes)ကသာ ေသြးစုပ္ၾကၿပီး ေရာဂါမ်ားကုိလည္း သယ္ေဆာင္ ကူးစက္ေစၾကသည္။ ျခင္မတုိ႔သည္ ၄င္းတုိ႔ ေသြးစုပ္မည့္ သတၱဝါ၏ ခႏၶာကုိယ္မွ ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ (CO2) and 1-Octen-3-ol ေခၚ ဓါတ္ပစၥည္းမ်ားကုိ ခပ္လွမ္းလွွမ္း တစ္ေနရာမွ ဦးစြာေထာက္လွမ္းၾကသည္။

တိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ လူတုိ႔တြင္ ေသြးလည္ပတ္ျခင္းက ကုိယ္အပူခ်ိန္ ကုိ ျဖာထြက္ေစေလ့ရွိရာ ထုိအပူကုိ ျခင္တုိ႔က ေထာက္လွမ္းႏုိင္ၾကသျဖင့္ ပစ္မွတ္မ်ားဆီသုိ႔ ပ်ံသန္းႏုိင္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ျခင္တုိ႔သည္ ၄င္းတို႔၏ သားေကာင္(prey)အေပၚ နားခ်င္သည့္ အခါတြင္ ေသြးအမ်ားဆုံးရႏုိင္မည့္ အရည္ျပား၏ ပါးလႊာေသာေနရာ ကုိသာ ေရြးခ်ယ္နားေလ့ရွိသည္။ ေသြးစုပ္ယူေနစဥ္အတြင္း သားေကာင္မွ သတိထားတုံ႔ျပန္မႈမရွိႏုိင္ရန္ ေသြးစုပ္ယူရမည့္ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္း တစ္ရပ္ကုိ ၄င္းကုိယ္မွ ေမ့ေဆးတစ္မ်ဳိး(local anesthetic) ဖ်န္းေပးလုိက္သည္။
အေရျပား အက္ကြဲေၾကာင္းမွ တဆင့္ ေသြးမ်ားစီးဆင္းလာေသာအခါ သားေကာင္၏အင္ဇုိင္းေၾကာင့္ ေသြးမ်ားသည္ လွ်င္ျမန္စြာ ခဲသြားေလ့ရွိသည္။ ဤတြင္ ျခင္သည္ မွန္းဆရခက္ေသာ ယႏၱရား (elusive mechanism) ကုိ အသုံးျပဳလုိက္သည္။ ျခင္ခႏၶာကုိယ္မွ စစ္ထုတ္လုိက္သည့္ တံေတြးတြင္ ပါရွိေသာ ပရုိတိန္း အေရာအေႏွာက စုပ္ယူေသာေသြးကုိ ခဲမသြားေအာင္လုပ္ေပးႏုိင္ သည္။ ျခင္၏တံေတြးတြင္ ပရုိတိန္း အမ်ဳိးအစားေပါင္း ႏွစ္ဆယ္ခန္႔ ပါဝင္သည္။
ဤနည္းျဖင့္ ျခင္မ်ားသည္ ေသြးခဲမႈလည္းမရွိ၊ သားေကာင္၏အေႏွာက္အယွက္ ကင္းစြာျဖင့္ ေသြးစုပ္ယူ ႏုိင္ၾကေလသည္။ ျခင္တုိ႔တြင္ အင္တင္နာသဖြယ္ရွိေသာ ဦးမွင္မ်ား(antennae) ပါရွိေသာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္သုိ႔ အာရုံႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ေပးပုိ႔ႏုိင္သျဖင့္ အာရုံခံႏုိင္စြမ္းလည္း ေကာင္းျခင္းျဖစ္သည္။
ျခင္တုိ႔သည္ ဗုိင္းရပ္စ္မ်ားႏွင့္ ဘက္တီးရီးယားမ်ားကုိ ပ်ံ႕ပြားေစႏုိင္ေသာ ေရာဂါ အမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ သယ္ေဆာင္တတ္ၾကသည္။ ျခင္ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေသာ ပင္မေရာဂါမ်ား မွာ ဗုိင္းရပ္စ္ဝင္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္သည္။ ငန္းဝါ အဖ်ားေရာဂါ၊ တုတ္ေကြးေရာဂါ မ်ားႏွင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္းတုိ႔ ကုိယ္တုိင္မူ ထုိေရာဂါ မျဖစ္ပြားၾကေခ်။ ျခင္တုိ႔ေၾကာင့္ အာဖရိက၊ ေတာင္အေမရိက၊ အေမရိက အလယ္ပုိင္း၊ မကၠဆီကုိႏွင့္ အာရွေဒသအမ်ားအျပားတြင္ ႏွစ္စဥ္ လူသန္းေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္မွာ ေရာဂါကူးစက္ ခံေနရသည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ဤေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ လူႏွစ္သန္းနီးပါး ေသဆုံးၾကရသည္။
မွတ္ခ်က္။ ၂၀၁၄ခုႏွစ္၊ ေမ-ဇြန္ လ ထုတ္ အလင္းဥယ်ာဥ္ မဂၢဇင္း စာအုပ္မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။

Credit to: MOI Webportal Myanmar